Ju-Jutsu (柔術), ook wel gespeld als Jujitsu of Jiu-Jitsu, is een traditionele Japanse krijgskunst die ontstond als systeem van ongewapende zelfverdediging voor de samoerai. Het betekent letterlijk “de zachte kunst” en vormt de basis voor veel moderne budosporten zoals judo, aikido en bepaalde vormen van karate.
Ontstaan in het feodale Japan
-
Ju-Jutsu ontwikkelde zich tijdens de Sengoku-periode (1467–1603), een periode van langdurige burgeroorlogen in Japan.
-
Het werd beoefend door de samoerai, die naast het gebruik van wapens ook getraind werden in technieken zonder wapens.
-
De kunst was bedoeld voor situaties waarin een krijger zijn wapens verloor of in gevecht kwam op korte afstand.
Kenmerken van klassieke Ju-Jutsu
-
Ju-Jutsu is een combinatie van technieken zoals:
-
Werpen (nage-waza)
-
Klemmen en grepen (katame-waza)
-
Bevrijdingstechnieken
-
Verwurgingen
-
Gewrichtsmanipulaties
-
Stoten en trappen (atemi-waza)
-
-
Technieken zijn gericht op het controleerbaar uitschakelen van een tegenstander, vaak via balansverstoring en hefboomprincipes.
De betekenis van “Ju”
-
Het karakter “Ju” (柔) betekent “zacht”, “meegaan” of “buigen zonder te breken”.
-
Ju-Jutsu draait om effectieve verdediging door mee te bewegen met de aanval, in plaats van deze met brute kracht te weerstaan.
-
Dit principe maakt Ju-Jutsu geschikt voor zowel fysieke kracht als tactisch inzicht
Ryu-ha (stromingen)
-
Ju-Jutsu bestond niet als één uniforme stijl, maar als verzamelnaam voor vele ryu-ha (scholen) met elk hun eigen technieken en strategieën.
-
Enkele invloedrijke klassieke stijlen zijn:
-
Takenouchi-ryu (1532)
-
Kito-ryu
-
Tenshin Shinyo-ryu
-
Daito-ryu
-
-
Deze stijlen legden de basis voor latere moderne budosystemen.
Overgang naar moderne budo
-
In de Meiji-periode (1868–1912) verloor de samoeraiklasse haar maatschappelijke positie en raakte Ju-Jitsu in verval.
-
Jigoro Kano (1860–1938), een student van o.a. Kito-ryu en Tenshin Shinyo-ryu, ontwikkelde uit deze stijlen Kodokan Judo (1882), met een didactische structuur en sportelementen.
-
Andere afgeleide budosystemen:
-
Aikido – ontwikkeld door Morihei Ueshiba uit o.a. Daito-ryu
-
Karaté – beïnvloed door okinawaanse systemen en gedeeltelijk Ju-Jitsu
-
Ju-Jitsu in de moderne tijd
-
In de 20e eeuw bleef Ju-Jitsu bestaan in twee vormen:
-
Koryu Ju-Jitsu – traditionele stijlen, vaak met oude licentie- en overleveringsstructuren.
-
Gendai Ju-Jitsu – moderne vormen, aangepast aan civiele zelfverdediging en educatie.
-
-
In Nederland wordt Ju-Jitsu georganiseerd via o.a. de Judo Bond Nederland (JBN) en bestaat het uit:
-
Technische gradenstructuur (kyu en dan)
-
Wedstrijdvormen (zoals het Fighting System en Duo System)
-
Opleidingen tot leraar en examinator
-
Ju-Jutsu als moederkunst
-
Ju-Jutsu wordt vaak beschouwd als de “moederkunst” van budo: de oorsprong waaruit moderne Japanse vechtsporten zijn voortgekomen.
-
Door zijn brede techniekenarsenaal – inclusief stoten, trappen, worpen, klemmen en verdediging – is Ju-Jutsu een compleet systeem met toepassingen in sport, weerbaarheid en zelfverdediging.
Jiu-Jitsu in Nederland
De introductie van Jiu-Jitsu
Jiu-Jitsu werd in de eerste helft van de 20e eeuw in Nederland geïntroduceerd door onder andere Japanse meesters en Nederlandse pioniers die in het buitenland hadden getraind. In de jaren ’30 en ’40 waren er al enkele dojo’s actief waarin Jiu-Jitsu in klassieke vorm werd onderwezen, vaak in combinatie met judo en andere budodisciplines.
Organisatie onder de Judo Bond Nederland
In 1978 werd Jiu-Jitsu officieel ondergebracht bij de Judo Bond Nederland (JBN). Sindsdien heeft de bond het Jiu-Jitsu georganiseerd binnen een gestructureerd systeem van:
-
Kyu- en dangraden (examens en technische eisen)
-
Wedstrijdvormen, zoals:
-
Fighting System: een dynamische mix van stoten, trappen, worpen en controletechnieken.
-
Duo System: demonstratievorm met vaste aanval-verdedigingcombinaties.
-
-
Opleidingen tot leraar, examinator en scheidsrechter, conform landelijke richtlijnen.
De JBN is sinds de jaren ‘90 aangesloten bij de European Ju-Jitsu Union (JJEU) en de World Ju-Jitsu Federation (JJIF), waardoor ook internationale deelname aan toernooien en kampioenschappen mogelijk is.
Groeiende erkenning en sportieve successen
Ju-Jitsu in Nederland groeide vanaf de jaren ’80 gestaag in populariteit. De sport kreeg bekendheid door onder meer nationale kampioenschappen en internationale prestaties van Nederlandse topsporters.